Bira Fıçılama
Şişelemek oldukça mantıklı bir yöntem, lafımız yok. Ancak insan kendi evinde fıçı bira içmenin keyfini de yaşamak istiyor açıkcası. Ayrı da bir havası olmuyor değil evinizde bira musluğundan bira içmenin :) Şişelemede olduğu gibi teker teker şişeleri temizleme gibi yorucu işlemleri olmadığı için de bir çok ev biracısı tarafından tercih ediliyor. Hem bence cornelius fıçıları taşıması da kolay olduğundan, büyük içiş yapılacaksa kucağınıza alıp bi arkadaşınıza gitmek çok basit.
Fıçılama konusu çok ayrıntılı bir konu aslında. Biranızı fıçıya koyduktan sonra ne kadar gaz vermeniz gerekiyor, parçaları nereden temin edeceksiniz, stout bira servis etmek için neler yapmak lazım gibi bir çok soru geliyor insanın aklına. Ben de elimden geldiğince bilgilerimi paylaşmaya çalışacağım burada. Ancak tecrübem sadece Cornelius fıçılar üzerine olduğundan anlatımlarımı da bu fıçıyı baz alarak yapacağım. Diğer fıçılarda da süreç kabaca aynı aslında ama yanlış bilgilendirmek istemem.
Öncelikle parça tedariğine değinmemiz gerekiyor. Türkiye'de fıçı malzemelerinin tedariği kolay değil. Kolay diyen varsa lütfen paylaşsın çünkü ben tek bir yer biliyorum fıçı satan şu an piyasada. Kendi malzemelerimi nerden aldığımı Fıçılama Ürünleri ve Temini sayfasında anlattım. Bunun yanında servis ettiğiniz biranın türüne uygun musluğu da satın almanız gerekecek. Yine dertli konulardan biri. Ve de tabi gaz konusu var. Karbondioksit gazı bulmakta sorun yok, ancak karışım gazı 50lt'den aşağı yapamadıklarını söyledi az önce konuştuğum yetkili. O yüzden fıçı stout denemeleri başka bi bahara kaldı şimdilik.
Neyse konuyu çok dağıtmadan anlatıma geçeyim. Gerekli olan malzemelerimizden bahsedelim ilk önce.
-
Cornelius fıçı(somun ve civataları ile birlikte),
-
2 adet ball-lock başlık. Pin-lock da kullanabilirsiniz tabi ancak benim bir tecrübem yok o konuda.
-
Gıda uyumlu sıvı hortumu,
-
Bira musluğu,
-
CO2 tüpü, dedantör ve hortum,
-
PBW ve Starsan,
-
Aktarma çubuğu,
-
Karbonizasyon kapağı(zorunlu değil),
-
Oksijen taşı(zorunlu değil),
-
Karbonizasyon kapağı için gaz hortumu(zorunlu değil),
Fıçıyı her açışınızdan önce, hava tahliye tıpasını çekerek içindeki havayı boşaltmayı alışkanlık haline getirmeye çalışın!
Basınçlı aletlerle çalışırken bu konuya çok dikkat etmemiz gerekiyor. Yıkama esnasında da olsa, biranızı içip bitirdikten sonra da olsa, ne zaman fıçınızın kapağını açacak olsanız hava tahliye tıpasını çekerek içindeki gazı boşalttığınızdan emin olmalısınız. Bunu her kapağı açmadan önce yapmayı alışkanlık haline getirmek, ilerde yaşanabilecek tatsız kazaların önüne geçecektir.
Fıçıyı PBW ile temizle
İlk önce fıçımızı PBW ile arındırarak başlayacağız. Fıçımızı kapağını açarak içine 3lt ılık su ve PBW mizi atalım. Kapağı kapatıp güzelce çalkalayalım ve dinlenmeye bırakalım. Fıçımızın kirlilik seviyesine göre bir süre fıçıyı PBW'li suda dinlendirmekte fayda görüyoruz. Ben fıçıyı yere yatay yatırıp ileri geri yuvarlayarak iyice temizlenmesini sağlıyorum.
Bira musluğunu ve hortumunu temizle
Bira musluğunuzu temizlemeniz gerekirse, bu aşamada yapabilirsiniz. İçi PBW'li su olan fıçımıza yarım dk süre ile 5psi basınç verip gazı keselim. Sonra bira musluğunu ve hortumu fıçıya bağlayalım. Musluğu açıp tüm sistemden PBW'li su geçmesini sağlayalım. Bu işlemi bir kaç kere tekrarladığınızda bira musluğunuz ve hortumunuz temizlenmiş olacaktır. Şimdi bu parçaların durulamasına geçelim.
Fıçı içindeki PBW'li suyu bir kaba alalım. Fıçıyı çok iyi durulayıp içine 5lt su koyalım. Bira musluğumuzu ve hortumumuzu da sudan geçirerek iyice durulayalım. Tekrar yarım dk süre ile 5psi basınç vererek fıçımızı gazlandıralım. Daha sonra musluğu açıp temiz suyu sistemden geçirerek temizliği sağlayacağız.
Tüm parçaları sök ve PBW'li suya at
Bira musluğunu temizlerken ayırdığımız PBW'li suya tüm aletleri, aktarma çubuğunu, fıçı somunlarını, somunların içindeki contaları atalım. Ball-lock başlıkları bira musluğumuzu temizlerken PBW ve sudan geçirdiğimiz için, bu elemanları tekrar PBW'li suya atmıyoruz. Bir süre PBW'li suda beklettikten sonra aletleri çıkartalım. Burda PBW'li suyu gideri olan bir yere boşaltmamaya dikkat edin, çünkü çok ufak boyutta civatalar olduğundan giderden geçebilirler. Aktarma çubuğunun nasıl temizlendiğini merak ediyorsanız kit ile bira yapımı sayfamıza göz atabilirsiniz.
Aletleri sudan çıkar ve durula, Starsan'le
Çıkardığımız tüm alet edevatı çok iyi bir şekilde duruluyoruz. Fıçımızın içine 2 litre su koyup Starsan ekleyelim. Kapağını kapatıp güzelce çalkalayalım. Daha sonra kapağı açıp tüm aletleri içine atalım. Kapağı kapatıp 15dk bekleyelim.
Aktarıma geç
Bu noktada tüm alet edevatımızı dezenfekte ettik. Artık aktarıma başlayabiliriz. Tüm aletleri fıçıdan çıkaralım. Fıçının tüm parçalarını takalım. Starsan'li suyu dökelim. Bu noktada fıçının içinde sadece Starsan'in köpüğü kalmış olmalı.
Dilerseniz bu noktada fıçının kapağını kapatıp CO2 vererek fıçı içindeki oksijenin tepede birikmesini sağlayabilirsiniz
Karbondioksit oksijenden daha ağır olduğu için, kapalı bir kabın içine karbondioksit verdiğinizde kabın dibinde karbondioksit, kabın tavanında ise oksijen kalacaktır. Tahliye vanasını çektiğinizde ilk önce oksijen fıçıdan çıkacak ve fıçının içinde bakteri oluşumuna izin verecek oksijen kalmayacaktır.
Fermantasyon kabımızdaki sökülen parçaların sökülme noktalarına(cam damacana ise damacananın ağzına, plastik kova ise kapak ile kovanın birleştiği çizgiye ve tıpa çıkışına) Starsan püskürtelim ve tıpayı sökelim. Daha sonra aktarma çubuğumuzu kovamıza sokacağız ve hortumun diğer ucunu da kapağını açtığımız fıçımızın içine sallayacağız. Hortumu fıçının dibine yatay uzanacak şekilde koyarsanız köpürmenin ve şerbeti oksijenize etmenin önüne geçebilirsiniz.
Fıçıyı kapat ve dolaba kaldır
Dolum tamamlandıktan sonra fıçı kapağımızın kenarlarına ve fıçının ağız kenarlarına Starsan püskürtüp fıçıyı kapatalım. Soğuması için dolaba alalım.
Gazlar, ısı kaybettikçe hacim kaybederler. Aynı zamanda, sıvı içinde gaz çözünebilme oranı sıcaklık düştükçe artmaktadır. Biramızı ilkönce servis edeceğimiz sıcaklığa kadar soğutuyoruz. Birayı servis ederkenki gazlanması ile ilgilendiğimiz için, servis sıcaklığında gazlandırmamız gerekiyor.
Biramız istediğimiz sıcaklığa geldiği zaman, gaz tüpümüzü fıçımıza bağlıyoruz. Hangi sıcaklıkta ne kadar gaz vermemiz gerektiğini aşağıdaki şemalara bakarak kestirebilirsiniz. Dilediğiniz bira türüne ve gazlanmaya uygun miktarda gaz vererek dinlenmeye bırakıyoruz biramızı. Tahminen 3-4 gün içerisinde içilmeye hazır hale gelecektir.
Uyarı: Biranızı fıçıda gazlandırırken, musluğa giden ball-lock bağlantıyı sökmeyi unutmayın arkadaşlar. Gazlanma tamamlanıp gazı servis seviyesine çektikten sonra musluğa giden bağlantıyı tekrar takın.
Grafikler: Force Carbonation Charts by Mike Birdgeneau